Huwebes, Setyembre 13, 2012

LANGIT





Nakabibingi, nanunuot sa aking katinuan ang pigil na mga hikbi ni Ina sa kabilang silid. Hindi ako dalawin ng kapayapaan ng isip sa ganitong pagkakataon. Matagal na din nananahan sa akin ang ganitong damdamin. Walang pagbabago, tulad ng isang mundong nakapailalim sa kalawakan ng gabi, ang lamig, ang katahimikan, ang dilim ang bumubuo sa aking kamalayan. 


Unti unting sumasabog ang liwanag sa silangan, may bago na namang umaga. Subalit ang tanawin sa bahay ay walang pagbabago. Aking kapatid na patpatin, babangong may tuyo pang laway. Sa kusina si Nanay na palaging may matalim na titig sa akin. Kasunod nito ang masasakit na salitang almusal ko tuwing umaga. Patungkol sa walanghiya ko daw na Ama.  Walang malinaw sa aking isipan. Nangangapa ng mga salitang magbibigay ng liwanag sa akin.  Ang damdamin kong ito'y tila isang tigang lupa na pinagkaitan ng ulan. 


Ang sikat ng araw ay nais sumambulat sa paligid, tila pinipigilan naman ng makapal na ulap, hinaharangan. May nais lamang na ipahiwatig, alam ko. Ibig makiramay sa kalungkutan ng daigdig, kalungkutang dulot ng mga hikbing iyon. Lilisan kami ni bunso patungong kakahuyan. Maghahanap ng maaring maitulong sa aming kabuhayan. Minsan nama’y sa may aplaya. Naghahakot ng mga isdang bibilhin ng hindi na makabuhat. Isinasabay na sa pagtampisaw sa dagat ang paglalaro.  Maalat subalit pait ang aking nalalasahan.


Ano nga ba ang ginawa ni Ama dahilan upang ako'y pagkaitan ng ngiting magmumula sa aking Ina? Sa halip, pananakit ng katawan at matatalim na pananalita ang pumupunit sa aking kalamnan. Habang ang luha ay kadenang walang patid na dumadaloy sa aking mga mata, gayun din naman ang luha ni Ina. Si bunso'y matamang nakatitig sa mga pangyayaring hindi pa dapat niya makita. 


Tanda ko pa noon, hindi mawala ang ngiti ni Ina sa akin. Gumigising ako tuwing umaga na sya ang kapiling. Palaging binabanggit na kahawig ko si Ama. Masaya si Ina na aking namamasdan. Subalit magmula noong lumisan si Ama sa hindi ko mawaring dahilan, nagbago ang lahat. Sumasalubong na ang ihip ng hangin. Palagian kong naririnig kay Ina, katulad ako ng walanghiya kong Ama. Suwail, iresponsable, walang kaluluwa.


Mapait ang katotohanan sa aking pakiwari. Taglay ni Ina ang galit sa daigdig. Ang pagkamuhi sa aking Ama na siyang nakadikit sa akin. Ito ang damdaming umaalipin sa kanya.  Unti unti nabibigyan ng kasagutan ang lahat... sana. Sa bawat araw na lumipas, walang pagbabago. May tuyong laway si bunso sa pagbangon. Larawan ng isang walang dunong at walang muwang sa mga pangyayari, subalit ganon pa man, alam kong nakatatak sa kanyang isipan ang lahat. Nakapangangamba. 


Katatapos lamang ng unos na iyon na sumabay sa dalamhating aking nararamdaman. Kasama ko si bunso na lumisan sa bahay upang gawin ang sa amin ay nakalaan na tungkulin. Tumingin si bunso sa kaitasan. Pilit umaalpas ang sikat ng araw sa likod ng mga ulap. Binibigyang kulay ang asul na kalawakan. 


"Sana sumikat ang araw upang makita ko ang langit." 


Munting tinig na namutawi sa bibig ni bunso habang nakatitig sa kalawakan. Natanong ko sa aking sarili. May taong nakarating na kaya sa langit? Alam ko na ang kasagutan. Ang tinatanaw ni bunso ay hindi langit. Ang kanyang nakikita ay hangganan lang ng kanyang pananaw. Parang tinig ni bunso, ang langit ay nasa tao , hindi nakikita, hindi nahahawakan.